Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα βρέφη στην Ευρώπη θηλάζουν. Τα ποσοστά αποκλειστικού Μ.Θ. στις χώρες της γηραιάς ηπείρου είναι πλέον εντυπωσιακά. Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι η υπεροχή του μητρικού γάλακτος έναντι των τεχνιτών επαληθεύεται συνεχώς ενώ ταυτόχρονα κερδίζει έδαφος η άποψη ότι το παιδί που θηλάζει αποκτά ένα σοβαρό στο νήμα προβάδισμα διά βίου τόσο στην ψυχοσωματική δομή του όσο και στη θεμελιώδη σχέση της ζωής του, στη σχέση του με τη μητέρα του.
Το μητρικό γάλα περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για το βρέφος σε ιδανική χημική μορφή και αναλογία ώστε να αφομοιώνονται εύκολα από το ανώριμο ακόμα πεπτικό σύστημα του νεογνού. Έτσι περιορίζεται σημαντικά η πιθανότητα εμφάνισης κολικών, δυσκοιλιότητας, οισοφαγίτιδας, κοιλιοκάκης και αναιμίας. Περιέχει αντισώματα που προστατεύουν από λοιμώξεις (του πεπτικού, αναπνευστικού) ιογενείς και μικροβιακές. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι μια λοίμωξη κατά τη διάρκεια της νεογνικής ηλικίας έχει ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο ως προς την πρόγνωσή της, όσο και ως προς τις θεραπευτικές μας δυνατότητες που γι’ αυτή την ηλικία είναι σχετικά περιορισμένες. Και είναι γι’ αυτή τη λειτουργία του το μητρικό γάλα αναντικατάστατο αφού το τεχνιτό δεν περιέχει αντισώματα.
Ομοίως αναντικατάστατο είναι και σε ότι αφορά την πρόληψη των αλλεργιών. Μελέτες στη Σουηδία, όπου το ποσοστό των αποκλειστικώς θηλαζόντων βρεφών φτάνει στο 90% έδειξαν ότι τα παιδιά που θήλασαν 4 μήνες ή και περισσότερο είχαν 20% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης εκζέματος στην ηλικία των 4 ετών ενώ στην Αυστραλία δείχθηκε ότι κάθε μήνας θηλασμού μειώνει κατά 4% τον κίνδυνο άσθματος.
Στους περισσότερους από εμάς δεν είναι γνωστό ότι το μητρικό γάλα αλλάζει συνεχώς τη σύνθεσή του : κατά το ίδιο γεύμα, από γεύμα σε γεύμα και από μέρα σε μέρα, ή προσαρμόζεται πάντα στις ανάγκες του βρέφους. Στην αρχή του γεύματος για παράδειγμα είναι πιο ελαφρύ για να το ξεδιψά και προς το τέλος γεμίζει για να το χορταίνει. Όσο προχωρούν οι μήνες, τόσο πλουσιότερο γίνεται σε σάκχαρα και λιπίδια, ωριμάζει δηλαδή μαζί με το παιδί για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες οι οποίες σε αυτή την ηλικία είναι πολύ αυξημένες. Γι’ αυτό η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει αποκλειστικό Μ.Θ. για τους πρώτους 6 μήνες ζωής και θεωρεί ότι ο παρατεταμένος Μ.Θ. για ένα χρόνο παρέχει τα πλήρη οφέλη στο βρέφος.
Η σχέση μεταξύ θηλασμού και βάρους σώματος έχει μεταβολικές επιπτώσεις διαρκείας που βοηθούν στην πρόληψη της παχυσαρκίας, κυρίως στην εφηβεία (παραγωγή λεπτίνης). Επίσης ο Μ.Θ. ενθαρρύνει την αυτορύθμιση των προσλαμβανόμενων θερμίδων αφού ο χρόνος σίτισης εξαρτάται αποκλειστικά από το βρέφος. Η γεύση του μητρικού γάλακτος διαφέρει ανάλογα με τη διατροφή της μαμάς. Έτσι το βρέφος μαθαίνει από νωρίς να είναι δεκτικό σε διαφορετικές γεύσεις και μυρωδιές του φαγητού. Επηρεάζοντας τη διατροφική συμπεριφορά ο Μ.Θ. αποτελεί ασπίδα προστασίας στον κίνδυνο εμφάνισης στο μέλλον νοσημάτων όπως ο νεανικός σακχαρώδης διαβήτης, οι υπερλιπιδαιμίες, η αρτηριακή υπέρταση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η παχυσαρκία. Τέλος όλη η ορμονική δομή του θηλάζοντος νεογνού έχει εντελώς διαφορετικό προφίλ από ότι αν αυτό δεν θήλαζε. Σαν αποτέλεσμα οι ορμονικοί άξονες, αυτό το τόσο σημαντικό για τη υγεία μας σύστημα των ενδοκρινών αδένων, διαμορφώνονται με βάση τον μητρικό θηλασμό από τους πρώτους μήνες της ζωής μας σε πολύ σταθερές βάσεις ώστε να μείνουν υγιείς δια βίου.
Ακόμα και η διαμόρφωση της στοματικής κοιλότητας, η οδοντοστοιχία και το σχήμα των γνάθων επηρεάζονται από το Μ.Θ., με αποτέλεσμα, σύμφωνα με μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, τα θηλάζοντα βρέφη να αποκτούν το τέλειο χαμόγελο. Τέλος, το μητρικό γάλα είναι μοναδικό για να ηρεμεί το μωρό και να προάγει την εγκεφαλική του ανάπτυξη-συνεπώς και τη νοημοσύνη του-μέσω ειδικών ουσιών που περιέχει. Η διαδικασία του θηλασμού σαν φυσική συνέχεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, βοηθά το δίδυμο, μητέρα-βρέφος, να μην αποχωριστεί απότομα αλλά δίνει την ευκαιρία και στα δύο μέρη να χαρούν, με τους δικούς του όρους το καθένα, την παρουσία του άλλου στη νέα τους κοινή ζωή. Ακόμη το βρέφος μαθαίνει να εισπράττει ηδονή μέσα από τη σωματική επαφή με το στήθος της μητέρας και η δομική αυτή συμπεριφορά βρίσκεται στη βάση της υγιούς σεξουαλικής του εξέλιξης. Η ίδια η μητέρα εξάλλου προστατεύεται, μέσα από το θηλασμό, από νοσήματα όπως: ο σακχαρώδες διαβήτης, η ρευματοειδής αρθρίτις και ο καρκίνος του μαστού, της μήτρας και των ωοθηκών.
Κάθε μέρα νέα δεδομένα έρχονται στην επιφάνεια. Όσο απλό και αν ακούγεται είναι πιθανό ακόμα και το μυστικό για την αποτροπή της μετάδοσης του HIV-1 (του ιού του AIDS) να βρίσκεται κρυμμένο στις πρωτεΐνες που περιέχει το μητρικό γάλα, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα στο Journal of Clinical Investigation του University of Amsterdam. Είναι σίγουρο ότι σε ότι αφορά το μητρικό γάλα, το μέλλον μας επιφυλάσσει πολλές ακόμα ευχάριστες εκπλήξεις.
Και η Ελλάδα; Η χώρα μας είναι ακόμα πολύ πίσω όχι μόνο στη συνεχή έρευνα αλλά και στην προσαρμογή μας σε αυτά τα νέα δεδομένα.
Ο ρόλος του παιδιάτρου σ’ αυτή τη διαδικασία είναι πρωτεύων. Ο ίδιος οφείλει να εξηγήσει στη μητέρα πόσο απαραίτητο είναι να θηλάσει , να την ενθαρρύνει καθ’ όλη τη διάρκεια, να είναι διαθέσιμος, ψύχραιμος, στηρικτικός. Κυρίως οφείλει να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες, επιστημονικές και τεχνικές του θέματος για να μπορεί με υπομονή να δώσει λύσεις στα προβλήματα και απαντήσεις στις ερωτήσεις που αναφύονται. Το ιατρείο μας με 20ετή εμπειρία και ειδική γνώση ( σύμβουλος μητρικού θηλασμού) στην επιλογή του Μ.Θ. για τη διατροφή του παιδιού τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, στηρίζει και ενθαρρύνει τις θηλάζουσες.
Μητέρα, οικογενειακό περιβάλλον (πατέρας, γιαγιάδες) και παιδίατρος είναι η τριάδα που θα φροντίσει να γίνει ο Μ.Θ. δώρο ζωής, υγείας και ομορφιάς για το μωρό σε όλη τη μετέπειτα ζωή του.